Op zoek naar het geheim van eduScrum

Homepage

Op zoek naar het geheim van eduScrum

Er zijn tal van die dingen waar je nooit op uitgeleerd bent. Hoewel ik al een tijdje meeloop op veel en diverse plekken in en om het onderwijs (zie bijvoorbeeld mijn LinkedIn-profiel), leer ik nog steeds elke dag. En dat is leuk! Een leven lang leren … Het komt mij wel goed uit! Zo volgde ik laatst een cursus eduScrum. Dat moet ik natuurlijk even uitleggen.

Het M-Tech-project *

Momenteel werk ik o.a. voor het M-Tech-project. Dat is een project van het Platform Bèta Techniek (PBT) dat beoogt exacte en technische vakken meer gezicht te geven op vmbo TL. Met als uiteindelijk doel dat meer leerlingen vakken zoals wiskunde, natuurkunde en scheikunde kiezen, dat meer leerlingen interesse krijgen voor exact en technologie en dat meer leerlingen kiezen voor een vervolgopleiding in de technische sector. Meer dan 100 mavo-scholen proberen dat te bewerkstelligen door in netwerken met elkaar te werken aan onderwijsvernieuwing, aan aandacht voor technologie, aan aandacht voor beroepen en opleidingen, aan professionaliseren van docenten, aan samenwerken met beroepsonderwijs en met bedrijven. Om scholen hierbij te helpen is er o.m. een programma van cursussen waaraan zij kunnen deelnemen. En een cursus eduScrum is er daar een van.

Ik vind het M-Tech-project een leuk project, omdat het direct werken aan onderwijs is. Het gebeurt allemaal in de school en in de klas! Hoewel mijn rol in het project een ondersteunende en helpende is (officieel heet ik bij het PBT een expert) mocht ik toch meedoen aan de cursus. En dat was een prettige, nuttige en leerzame ervaring.

EduScrum

Uiteraard ga ik hier niet even uitleggen wat eduScrum is, daarover staat genoeg op de eduScrum-site. Maar het moge duidelijk zijn dat eduScrum een mooi hulpmiddel kan zijn om enthousiast en enthousiasmerend met science en techniek bezig te gaan. Immers, leerlingen kunnen onderzoekend en ontwerpend leren als ze dat zelf doen, zelf verantwoordelijk zijn en zelf actief leren. De leerlingen leren en de docent helpt. De eduScrum-aanpak biedt die mogelijkheid.

De cursus

De cursus bestaat uit twee hele dagen en, zo’n zes weken later, nog een derde halve dag. Op de eerste donderdag zaten dus om negen uur zo’n 20 M-Tech’ers, voor het overgrote deel (gelukkig!) docenten van verschillende scholen, klaar voor de cursus. De vooraf verstrekte informatie, de eduScrumgids, geeft even het gevoel van “oh … wat een boel ingewikkelde structuren, wat veel rollen en activiteiten, wat een Engelse termen, …”. Er lijkt zelfs wel een eigen eduScrum-vakjargon te zijn. De enthousiaste cursusgever Arno legt al veel stukjes op hun plaats. Met een diverse keuze uit werkvormen (teach as you preach), waarmee de deelnemers ook enthousiast aan de gang gaan, komt er al een heleboel helderheid. Het gaat die eerste dag vooral om te leren wat scrum is. De verschillende rollen, ceremonies en regels komen aan de hand van actieve opdrachten aan de orde. In telkens weer wisselende groepjes worden de diverse aspecten uitgewerkt. We leren de termen sprint, productowner, team, scrummaster, definition of done, review, etc. Termen die ook na een hele dag nog niet iedereen tot de verbeelding spreken. Allemaal niet dramatisch, het is gewoon het gevoel dat je er nog even doorheen moet. Dat gebeurt de volgende dag.

Ja, toch …

Die vrijdag wordt het allemaal duidelijk. Het gaat nu om het toepassen. Bovendien schuift eduScrum-uitdenker Willy Wijnands aan. Hij is “gewoon” scheikundeleraar. Hij beantwoordt de vele vragen, maar vertelt over ook concrete ervaringen en geeft voorbeelden uit de lespraktijk. Dat wordt gewaardeerd door de deelnemers. We maken scrummend een eigen presentatie over eduScrum.  Cursusleiders Arno en Willy zijn de productowners. De deelnemers werken in zorgvuldig (welke kwaliteiten heb je nodig?) gekozen teams fanatiek aan hun opdracht. De presentaties zijn divers en geven veel voldoening en plezier.

Bij de evaluatie aan het eind van die tweede dag, blijkt nu een aanzienlijk groter enthousiasme dan na de eerste dag. De meeste deelnemers zien het wel zitten een eduScrumpoging te wagen. En dat komt goed uit want over enkele weken is er een terugkomdag, waarop iedereen zijn of haar ervaringen deelt!

Retrospective

Op de terugreis denk ik terug aan een plezierige en leerzame ervaring. Leuk iets wel dat eduScrum. In elk geval een vorm die goed kunt toepassen bij onderwijs in ontwerpen en onderwijs in onderzoeken. Maar het is niet alleen eduScrum waarmee we bezig zijn geweest. De hele cursus was eigenlijk een prachtige gelegenheid om ideeën over goed en leuk onderwijs op te doen, uit te wisselen en te toetsen. Het is alleen al waardevol om daar eens even tijd voor te krijgen. En dat dan ook nog onder een leiding van een adequate trainer. Leuk dat we dit soort dingen kunnen doen in het M-Tech-project! En waard om aan te bevelen aan hen die er (nog) niet bij waren. Ik zie wel uit naar die terugkombijeenkomst!

Het geheim

Bij de start van de cursus moesten we allemaal een leervraag formuleren. De mijne was “Wat is het geheim van eduScrum?” Ik heb er wel een antwoord op gekregen. Oh, … je zou dat antwoord willen weten? Advies: volg de cursus!

Arne Mast, expert in het M-tech-project
https://www.linkedin.com/in/arnemast/nl

*Meer over het M-Tech-project vind je bijvoorbeeld op http://www.mavotech.nl/home

eduScrum werkt, ook tijdens lessen Economie!

Homepage

Gepubliceerd: 8/2015

Dit is wat Peter de Ridder, docent Economie op de Mavo van de GSG Leo Vroman in Gouda, vertelt in een interview met Ward Bergmans, coach eduScrum, over zijn ervaringen met eduScrum in de klas.

Het is een heldenverhaal geworden voor elke docent die het aandurft om te breken met traditionele onderwijswerkvormen en kiest voor de reis met eduScrum.

Ward: Waarom heb jij eduScrum geïntroduceerd bij jouw leerlingen?

Peter: Ik heb meerdere werkvormen uitgeprobeerd, maar die werkten niet. Het grootste voordeel van eduScrum is, dat het een samenwerkingsvorm betreft met structuur en vaste kaders.

Ward: Je hebt de eduScrum training gevolgd. Wat ben je in de praktijk met deze training gaan doen?

Peter: Na de eduScrum training was ik erg enthousiast en zag ik meteen vele mogelijkheden voor mijn leerlingen en ik. Allereerst ben ik wel gaan uitproberen of deze aanpak ook geschikt is voor leerlingen van de Mavo. Na vele ervaringen ben ik er nu van overtuigd, dat eduScrum prima te doen is op een Mavo. Iedereen die hieraan twijfelt, mag contact met mij opnemen. De enige restrictie hierbij is wel, dat je de leerlingen nadrukkelijk de ceremonies van eduScrum laat memoriseren.

Ward: Heeft deze training jouw lessen veranderd?

Peter: Ja, enorm. Ik heb de beloftes van eduScrum allemaal zien uitkomen. Met het oog op mijn leerlingen als volgt.

In de huidige lessen zijn de leerlingen veel enthousiaster. Ze vinden mijn lessen nu leuker, omdat de vrijheid in het kiezen van activiteiten met betrekking tot de lesstof, sterk is toegenomen.

Voor wat betreft ook hun toekomst, is het een groot voordeel, dat met eduScrum de leerlingen veel beter leren plannen, zelfsturend worden, beter gaan samenwerken en zich meer verantwoordelijk voelen voor het eigen leerproces en dat van het team.

Indien ik kijk naar de resultaten van de leerlingen, dan stel ik vooral vast, dat deze niet zijn teruggelopen. Verschillende leerlingen zijn bij deze nieuwe aanpak zeker gebaat en hebben betere cijfers gekregen. De meeste leerlingen hebben overeenkomstige resultaten behaald, maar zijn nu wel een stuk vlotter klaar en ervaren veel meer plezier bij het leren.

Ward: Is met eduScrum jouw rol als docent veranderd?

Peter: Zeker. Ik kan rondlopen tijdens de les zonder dat ik bang hoef te zijn voor chaos. Elke leerling weet wat hij of zij moet doen.

Ook kan ik weglopen om iets te halen. De leerlingen gaan gewoon verder.

Met eduScrum is het leerproces meer ontspannen geworden. Prettig is, dat ik nu met een leerling of groepje leerlingen even over voetbal of iets dergelijks kan praten, terwijl de andere leerlingen met eigen werkzaamheden of die van het team bezig zijn.

Ward: Kan je een typerende eduScrum anekdote vertellen?

Peter: Ja, opzienbarend was het volgende. Op een dag was ik te laat in de les. De klas was toen uit zichzelf al begonnen. Zonder docent waren de leerlingen reeds 20 minuten aan het werk. Natuurlijk was de teamleider vooraf aan mijn aankomst de klas ingegaan om ‘een oogje in het zeil te houden’. Hij zag dat iedereen aan het werk was. De teamleider keek zijn ogen uit!

Ward: Wat doe je met eduScrum nu anders als docent?

Peter: Allereerst luister ik beter naar de leerlingen en heb ik meer dan voorheen hun vertrouwen gewonnen.

Op dit moment leer ik de leerlingen vooral om zelfstandig te plannen. Zij hebben hier nu voordeel van, maar ook straks in hun toekomst is goed kunnen plannen van levensbelang.

Ook heb ik meer ruimte en tijd gekregen om mijn onderwijs te differentiëren. Leerlingen zijn nu vaak in groepjes of individueel op eigen niveau aan het werk.

Bovendien kan ik mijn uitleg of instructie beter aanpassen aan de individuele leerling of een groepje leerlingen. Een groepje leerlingen of een leerling is nu vaker in de gelegenheid om te vragen naar extra uitleg, terwijl de andere leerlingen doorwerken. Natuurlijk kan ik ook als docent besluiten om extra uitleg te geven.

Tevens leer ik de leerlingen om nu zelf naar oplossingen te zoeken. Dit versterkt hun cognitieve vaardigheden en persoonlijke ontwikkeling.

Tenslotte krijgen nu alle leerlingen van mij meer persoonlijke aandacht. Vooral omdat je met eduScrum steeds alle groepen afgaat. Voorheen gebeurde het me wel eens, dat ik wat stille kinderen vergat.

Ward: Wat zijn vooral je taken als eduScrum docent?

Peter: Als eduScrum docent ben je tijdens de les vooral de persoon die de groepjes leerlingen of individuele leerlingen begeleidt, met hen afspraken maakt of ingrijpt tijdens hun werkzaamheden. Dit kost soms veel energie. Vooral als je zojuist bent begonnen met lesgeven op basis van eduScrum. Daar moet je dan even doorheen.

Ward: eduScrum is een onderwijsraamwerk. Heb je reeds met andere onderwijswerkvormen in de klas gewerkt?

Peter: Ik heb in het verleden vele werkvormen uitgeprobeerd. Bij andere docenten zullen meteen ‘bellen gaan rinkelen’, als ik spreek over placemat, flitsen, rotonde, mind-map, simultaan presenteren en experts.

Deze werkwijzen gaven plezier en waren afwisselend, maar gaven geen vaste structuur, voor zowel mij niet, als de leerlingen. Bovendien geeft het onrust en is er sprake van tijdverlies, indien je steeds een nieuwe werkvorm in de klas introduceert.

Ward: Op dit moment werk jij met eduScrum in verschillende klassen. Wat zijn je huidige ervaringen?

Peter: Het werken met eduScrum in mijn klassen 3 Mavo gaat prima. Elke leerling weet wat van hem of haar wordt verwacht en alles loopt eigenlijk als vanzelf.

Het verloopt wat moeizamer bij de tweede klassen van diezelfde school, waaraan ik Economie geef. Alhoewel in een van deze klassen wordt reeds goed op basis van eduScrum gewerkt. Maar een volgende klas moet nog ontdekken wat samenwerken echt is. En met tot slot één klas, waarmee ik opnieuw dien te beginnen. Met de leerlingen van deze klas moet ik teruggaan naar de basis en met hen antwoorden vinden op de volgende vragen. Waarom hanteren we eduScrum in de klas? Wat is het belang van samenwerken? Welke vaste ceremonies kent eduScrum? Hoe moeten de ceremonies worden uitgevoerd?

Ward: Welke hindernissen ben je tegen gekomen met de leerlingen tijdens het werken met eduScrum? Heb je die hindernissen kunnen wegnemen? En hoe dan?

Peter: Voor de leerlingen was het erg lastig om de burn-down grafiek van eduScrum onder de knie te krijgen en er een te maken. Sowieso houden ze deze grafiek niet bij en kost het hen veel tijd om dit te leren doen en het belang hiervan in te zien. Volharding met de kinderen in het steeds opnieuw maken van deze grafiek, toont elke keer weer waar het team staat in het leerproces, geeft praktisch aan wat nog moet worden gedaan en geeft veel plezier indien alles weer op tijd af is.

Ook het bijhouden van het eduScrum logboek kostte de leerlingen veel tijd. Het bijhouden hiervan is erg belangrijk. In dit boek staat wat alle teamleden hebben gedaan thuis of tijdens de les. Bij de Retrospective of voor een normering is het erg belangrijk om hierin te kunnen kijken wat ieders bijdrage is geweest. Om het bijhouden van het logboek te structureren, heb ik met de leerlingen afgesproken, dat tijdens de eerste les de helft van de klas het logboek bijhoudt en tijdens de volgende les de andere helft dit doet. Bovendien heb ik met de roostermaker afgesproken om mijn 45- minuten-lessen om te zetten in 90-minuten-lessen. Hierdoor kunnen de leerlingen meer aandacht besteden aan het bijhouden van het logboek.

Als eduScrum docent dien je aan het begin van een periode (een eduScrum iteratie, zo’n 2 tot 3 weken) al het materiaal vooraf aan de lessen gereed te hebben, opdat de leerlingen goed kunnen plannen. Op basis van traditioneel onderwijs was het voorheen mogelijk om nog tijdens de periode materiaal te maken.

Zoals op vele scholen, zijn ook bij ons de klaslokalen niet echt groot. In de klas, met zoveel leerlingen op elkaar, verliepen de stand ups altijd wat moeizaam. Daarom hebben de leerlingen en ik gekozen om de stand ups op de gang te gaan houden. Hier konden ze met magneetjes de flappen op de kluisjes hangen.

Tijdens het werken in de klas met eduScrum krijgen de leerlingen antwoordenboekjes om hun opdrachten na te kijken. Verschillende niet eduScrum docenten zijn in dit geval bang dat leerlingen slechts de antwoorden overschrijven. Ik ben niet bang hiervoor. Natuurlijk zullen er bij aanvang altijd wel een paar leerlingen zijn, die dat doen. Maar hier komen ze altijd zelf van terug. Immers, tijdens het maken van het proefwerk komen deze leerlingen erachter, dat het overschrijven van de antwoorden niet volstaat. Een volgende keer zullen zij het anders aanpakken.

Vaak hebben docenten het idee, dat veel zelfgemaakt of aangepast materiaal of gereedschap tijdens het werken in de klas verloren gaat. Ik deel die mening niet. Ik heb een grote doos met eduScrum materiaal die de leerlingen mogen gebruiken. Om maar wat te noemen, ik ben nog geen linialen en markers kwijtgeraakt. Volgens mij heeft dit veel te maken met het plezier dat de leerlingen nu beleven tijdens de eduScrum lessen en de verantwoordelijkheid die ze voelen voor het leerproces, de materialen en elkaar!